08 Eylül 2020
Türkiye’deki Eğitim Sistemi
Türkiye’deki Eğitim Sistemi
Millî eğitim sistemi, “örgün eğitim” ve “yaygın eğitim” olmak üzere, iki ana bölümden oluşmaktadır. Örgün eğitim, belirli yaş grubundaki ve aynı seviyedeki bireylere, amaca göre hazırlanmış programlarla okul çatısı altında verilen düzenli eğitimdir. Örgün eğitim, okul öncesi eğitim, ilköğretim, ortaöğretim ve yükseköğretim kurumlarını kapsamaktadır. Yaygın eğitim, örgün eğitim sistemine hiç girmemiş veya örgün eğitim siteminin herhangi bir kademesinde bulunan ya da bu kademelerden birinden ayrılmış olan bireylere, ilgi ve gereksinim duydukları alanda örgün eğitim yanında veya dışında düzenlenen eğitim faaliyetlerinin tümünü kapsar. Yaygın eğitim halk eğitimi, çıraklık eğitimi ve uzaktan eğitim yoluyla gerçekleştirilmektedir. Halk eğitim merkezlerinde meslek edindirme kursları, ana-çocuk eğitimi ve okuma-yazma kursları gibi değişik eğitim hizmetleri sunulmaktadır.
On altı genel müdürlük, çok sayıda müşavirlik ve daire başkanlıklarıyla dev bir yapıya sahip MEB, yürüttüğü faaliyetler ve karar alma süreçleri açısından, oldukça merkeziyetçi bir görünüm arz etmektedir. Okul yönetimleri, gerek personel gerekse bütçe yönünden merkez örgütüne aşırı derecede bağımlıdırlar. MEB’e bağlı 45.969 örgün eğitim kurumu ve 13.013 yaygın eğitim kurumu vardır. MEB’in bu kadar çok sayıda kurumu, sadece mevzuata uygunluk açısından denetlemesi bile teknik olarak imkânsızdır.
Zaten teftiş ve denetlemeler, genellikle mevzuata uygunluk bakımından yapılmakta, eğitim kalitesini artırmaya dönük bir değerlendirme söz konusu olmamaktadır (OECD, 2007b). Türkiye’deki genel kamu reformu ihtiyacına paralel olarak, millî eğitimin örgütlenmesinde de yerelleşmeye gidilmesi ve daha az merkeziyetçi bir yapının esas alınması gerektiği konusunda önemli bir uzlaşı vardır.
Buna göre, eğitim sisteminin genel amaçları, stratejik planlaması, yönlendirilmesi ve denetimi merkezden yapılmalı, bazı yetkiler yerel yönetimlere devredilmelidir. Ne var ki, MEB yetki devri konusunda şimdiye değin alabildiğine tutucu davranmıştır.
Eğitim sisteminin genel yapısına bakıldığında, Türkiye’nin kendine has hususlarından biri, yükseköğretimin idaresine ilişkindir. Anayasa gereği, Türkiye’de yükseköğretimden MEB değil, Yükseköğretim Kurulu (YÖK) sorumludur. Türkiye’de Millî Eğitim Bakanının yükseköğretimin yönetimi konusunda doğrudan bir yetkisi yoktur.
Etiketler: egitim sistemi türkiye türkiyedeki eğitim sistemi